Havza Haber Ajansı'na göre, İlim Havzaları Yüksek Kurumu Başkanı ve Uzmanlar Meclisi üyesi  Ayetullah Ârafi, bugün (25 Ocak 2025) Kum Üniversitesi'nde düzenlenen uluslararası eğitim ve araştırma merkezleri yöneticileri toplantısının açılışında, din bilimleri ve dini çalışmalarla ilgili yeni dönemlerde gözlemlenen gelişmeleri dile getirerek şöyle dedi: "Bu faaliyetler, İslami bilimler veya din olgusu ile ilgili olarak şekillenmiş olan çalışmalardır. Bu yeni çalışma biçimi dikkate değer ve üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur."

Yüksek İlimler Havzası Kurulu üyesi şöyle dedi: "Geçmişte iki tür dini çalışma vardı; birincisi, dini alana ulaşmak için temel ilkelerden gelen ön-dini çalışmalardı. Dikkat edilmesi gereken nokta şudur; dindarlık, akıl yürütmeye dayalı, özgür ve bağımsız bir çalışmadan yoksun olduğunda geçerliliğini kaybeder. Yani, felsefe ve akli kelamda ele alınan akli ilkeler olmadan, İslam dini de dahil olmak üzere din alanına ulaşmak mümkün değildir.

Ayetullah Ârâfi, dinin akılcı bir şekilde şekillenmesi ve ibadetin de bu çerçevede var olması ve akla dayalı olması için temel çalışmaların gerektiğini vurgulayarak şöyle dedi: "İkinci tür çalışmalar ise, dini konuların kabulünden sonra yapılan çalışmalardır ve bu alanda geniş bir dini bilgi yelpazesi oluşmaktadır. Bu bilgilerin bir kısmı, nakli kelam veya şeriat, ahlak, tefsir ve hadisle ilgili konulardır."

İlim Havzaları Başkanı günümüz dünyasında gelişen ve büyük bir öneme sahip olan üçüncü bir dini çalışmaya da değinerek şunları söyledi: "Din ötesi çalışmalar, araştırmacının dini bir bilgi alanı olarak ele aldığı farklı bir boyuttur. Bu ikincil ve yeni bakış açısı, bazen kaynaklara ve referanslara dayanır. İslami çalışmalarda, ön-dini, dini ve din ötesi alanlarda ciddi faaliyetlerde bulunmalıyız."

Uzmanlar Meclisi üyesi devamında şöyle dedi: "Günümüzde din ötesi bakış açısı büyümekte ve değer kazanmaktadır; ancak bazen buna aşırı derecede önem verilmektedir ya da bazı durumlarda göz ardı edilmektedir. Karşılaştırmalı çalışmalar da bu alanda önemlidir. Dinler ve mezhepler üzerine yapılan çalışmalar bu bağlamda büyük bir öneme sahiptir ve yeni ufuklar açabilir. Bu nedenle bu çalışmaların genişletilmesi, sorunların çözülmesi ve yeni perspektiflerin ortaya konması gerekmektedir."

Ayetullah Ârâfi, insani ve insani olmayan bilimler alanında karşılaştırmalı çalışmaların gerekliliğine ve dinle olan ilişkisine değinerek şunları söyledi: "Şüphesiz, İslami çalışmaları daha aktif hale getirmeye ihtiyacımız vardır. Bugün bilimler dini bilimlerle rekabet içine girmiştir ve bu rekabette söyleyecek bir sözümüz olmalıdır; örneklerde ise tartışmalara katılmalıyız. Karşılaştırmalı çalışmaların yeni ufuklar açtığını ve diğer bilimlere de katkıda bulunabileceğini belirtmek gerekir."

Ülkenin İlim Havzaları Başkanı İslami bilimlerde metodolojik çeşitlilik ve araştırma yöntemlerinin bulunduğunu ifade ederek şöyle devam etti: "Yeni dünyada birçok araştırma ve çalışma yöntemi bulunmaktadır ve bunların bazıları İslami bilimlerde de dikkate alınmaktadır. Dini alanda, bin yıllık bir yönteme sahip olan usul bilimi vardır. Hiçbir İslami araştırma, usul bilimine aşina olmadan gerekli güvenilirliği ve bütünlüğü sağlayamaz."

Ayetullah Ârâfî, sözlerine şu şekilde devam etti: "Yeterlilik algısı ve sadece kendi usullerimize dayanmak doğru bir yaklaşım değildir. Dünyada kitap, sünnet ve dinin anlaşılması için açılan her yeni konu ve bu metodolojiye eklenen her şey dikkate değer ve önemlidir."

İlim Havzaları Yüksek Kurulu üyesi, İslami çalışmalarda yeni teknolojilerin kullanılmasının gerekliliğine vurgu yaparak şunları söyledi: "Bu bağlamda, yapay zeka gibi gelişmiş teknolojilerden doğru bir şekilde faydalanmalıyız. Bilim ve meârif alanında bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gerekli titizlik ve dikkatle yansıtılması gerekiyor. Yeni teknolojik gelişmeler, sadece bir araç olmanın ötesinde, yeni boyutlar yaratmıştır. Bu alanda zayıf noktalarımız bulunmaktadır."

Uzmanlar Meclisi üyesi, İslami bilimlerde üretilen bilgilerin herkesin erişimine açık olmadığını belirterek şunları ifade etti: "Bu toplantı, bu bilgilerin serbest bırakılması ve hapis olmaktan kurtarılması yönünde temel bir karar alabilir ve bu bilgilerin, gelişmiş teknolojiler ve yapay zeka projeleri çerçevesinde kullanılarak İslami çalışmalarda büyük dönüşümlere neden olmasını sağlayabilir."

Ayetullah Ârâfî, yeni teknolojilerin hem konu hem araç hem de koşulları dönüştüren bir unsur olarak dikkate alınabileceğini belirtti ve şöyle devam etti: "İslami çalışmalar için önümüzdeki ufuklar geniştir. Dini hayata geçirme, dinin yayılması ve dini tanıma konularında çeşitli çalışmalar başlamış durumda. Bu alan derinleştirilebilir ancak biz buna daha az dikkat etmişiz."

İlim Havzaları Başkanı İran ve dünyadaki İslami çalışma merkezlerinin birbirine bağlanmasının bu alanda büyük adımlar atılmasına yardımcı olabileceğini ifade ederek şöyle dedi: "Umarım bu toplantı, bu alanda ve diğer alanlarda bilimsel ve somut sonuçlar ile ciddi önerilere yol açar."